YÖNLENDİRİCİLER
WAN’ lar
Geniş Alan Bilgisayar Ağları (WAN, Wide Area Network)
Bir ülke ya da dünya çapında yüzlerce veya binlerce kilometre mesafeler arasında iletişimi sağlayan ağlardır. Coğrafi olarak birbirinden uzak yerlerdeki (şehirlerarası/ülkelerarası) bilgisayar sistemlerinin veya yerel bilgisayar ağlarının (LAN) birbirleri ile bağlanmasıyla oluşturulur.
Yönlendiriciler
Bir köprü sadece paketlerin kaynağını ve gittiği yerin adresini kontrol ederken bir yönlendirici çok daha fazlasını yapar. Bir yönlendirici ağın tüm haritasını tutar ve paketin gittiği yere en iyi yolu belirleyebilmek için tüm yolların durumunu inceler.
Yönlendiriciler paketleri iki istasyon arasındaki en iyi yolu gösteren yönlendirme tablosuna göre ilerleterek ağ üzerindeki yolları en iyi şekilde kullanırlar. Yönlendiriciler kendi yönlendirme tablolarını oluşturduklarından, ağ trafiğindeki değişikliklere hemen ayak uydururlar ve böylelikle veri yükünü dengelerler. Aynı zamanda, yönlendiriciler ağdaki değişiklikleri tespit ederler ve aşırı yüklü ve işlemeyen bağlantıları önlerler.
Yönlendirme Tablosu
Ağ hedefi
Ağ hedefi, hedef IP adresiyle eşleştirilmek üzere ağ maskesiyle birlikte kullanılır. Ağ hedefi, 0.0.0.0 (varsayılan yol) adresinden, 255.255.255.255 (aynı ağ bölütü üzerindeki tüm ana bilgisayarlar için özel bir yayın adresi) adresine kadar uzanabilir.
Ağ maskesi
Ağ maskesi, ağ hedefindeki değerle eşleştirildiğinde hedef IP adresine uygulanan alt ağ maskesidir. Ağ maskesi ikili biçimde yazılırsa "1" değeri eşleşmek zorundayken "0" değeri eşleşmek zorunda değildir. Örneğin, varsayılan bir yol, 0.0.0.0 ikili değerine çeviren bir 0.0.0.0 ağ maskesi kullanır ve böylece bitlerin eşleşmesi gerekmez. Ana bilgisayar yolu—bir IP adresiyle eşleşen yol—11111111.11111111.11111111.11111111 ikili değerine çeviren bir 255.255.255.255 ağ maskesi kullanır ve bu nedenle tüm bitlerin eşleşmesi gerekir.
Ağ Geçidi
Ağ geçidi adresi, yerel ana bilgisayarın IP veri birimlerini başka IP ağlarına iletmek için kullandığı IP adresidir. Bu ya bir yerel ağ bağdaştırıcısının IP adresi veya yerel ağ bölütü üzerindeki bir IP yönlendiricisinin (örneğin bir varsayılan ağ geçidi yönlendiricisinin) IP adresidir.
Arabirim
Arabirim, bir IP veri birimi ağ üzerinde iletildiğinde kullanılan yerel ağ bağdaştırıcısı için yerel bilgisayarda yapılandırılan IP adresidir.
Metrik(Ölçüt)
Bir metrik, bir yolun kullanım maliyetini gösterir (genelde IP hedefine yapılan atlama sayısıdır). Yerel alt ağ üzerindeki herhangi bir ağ elemanı(Ethernet kartı,bridge ..) bir atlama ve bundan sonra geçilen her yönlendirici ek bir atlamadır. Aynı hedefe farklı metriği olan birden çok yol varsa en düşük metriği olan yol seçilir.
Yönlendirici Türleri
Yönlendiricileri merkez (core) ve kenar (edge) yönlendiriciler olmak üzere, iki sınıfa ayırabiliriz. Her sınıfın kendine has gereksinimi vardır ve ancak bunların sağlanmasıyla optimum çözüm elde edilir. Merkez yönlendiriciler daha güçlü donanıma ve daha iyi yönlendirme algoritmasına ihtiyaç duyarlarken, kenar yönlendiriciler, genelde daha basit işlem gücü fazla olmayan algoritmalarla işlerini yaparlar
Merkez Yönlendiriciler
Merkez yönlendiriciler daha fazla porta, hızlı hatlara ve yoğun bir trafiğe sahiptir. Bu yoğunluk altında hızla çalışabilmesi için hızlı bir donanım ve bellek erişim (yönlendirme tablosuna ulaşmak için) mekanizmasına ihtiyacı vardır. Merkez yönlendiricilerinin dayanıklılığı çok hassas bir noktadır. Bozulmaları büyük kayıplara neden olabilir. Bu nedenle yedekli çalıştırılmalıdırlar
Kenar Yönlendiriciler
Kenar yönlendiriciler ise geniş alan ağlarına yerel trafiğin aktarılması için kullanılır. Kenar yönlendiriciler genel olarak 1 veya 2 LAN’ın WAN’a veya uzak ofislerin merkezi LAN’a bağlanmasında kullanılır
Basitlik (Simplicity) : Algoritmanın olabildiğince basit olması istenir; işlevselliğini etkin olarak yapabilmeli fakat yazılım vs. gibi gereksinimi en az ölçüde olmalıdır.
ROS: Yönlendirici İşletim Sistemleri
Yönlendiricilere, kullanılacak üçüncü katman protokoluna uygun ROS (Router Operating System) yüklenmelidir. IP kullanılacaksa IP ROS, IPX kullanılacaksa IPX ROS veya her ikisi birden kullanılacaksa IP/IPX ROS parçaları yüklenmelidir. Yönlendirme Protokolları, Yönlendirici üzerinde çalışan ve tablonun güncelleşmesini sağlayan kurallardır ve genelde yazılım ile gerçekleştirilirler
BRouter
Brouter bir köprü ile bir router’ın özelliklerini birleştiren cihazı tanımlar. İlk bakışta bu, fazlalı bir cihaz gibi görünür ancak brouter internetworking ürünlerine güçlü ve esnek bir ektir. Brouter cihazı, köprü ile yönlendiricinin özelliklerine sahip bir aktif ağ cihazıdır.
Yönlendiricilerin Yapısı ve Bağlantıları
Yönlendirici İç Bileşenleri
Süre içerisinde yönlendirici modelleri arasında mimari farklılıklar oluştuğu görülmektedir. Bu bölümde önemli iç parçaları tanıtılacaktır. Aşağıda CISCO yönlendiricinin iç yapısı gösterilmiştir.
CPU: Merkezi İşlem Birimi sistem işlemlerini yürütür. Fonksiyonlar arasında yönlendirme fonksiyonları ve ağ arayüz kontrolünü yönetir. CPU bir mikroişlemcidir. Büyük yönlendiricilerde çift işlemci bulunur.
RAM: Rastgele Erişimli Hafızadır. Yönlendirme tabloları için kullanılırlar. Önbellek anahtarlamaları hızlıdır. Konfigürasyonları çalıştırırlar. Paketleri sıralarlar. En çok yönlendiricilerde ana işlemci hafızası ve paylaşılmış giriş/çıkış hafızasıdır. Paylaşılmış I/O hafıza paketlerin arayüzler arasında geçici olarak kaydedildiği alandır. İçerikleri enerji kesildiği zaman geri gider. RAM genellikle DRAM dir ve DIMM modülleri tarafından eklenerek çoğaltılabilirler.
Flash: Flash hafıza tüm Cisco IOS program bilgilerinin kayıtları için kullanılır. Yönlendirici normalde standart IOS bilgisini flash bellekten çalıştırır. Yeni bilgiler flashta yüklenip güncellenebilir. ISO sıkıştırılmış yada sıkıştırılmamış biçimde olabilir. Çoğu yönlendiriciler ISO un ram’e açılış işlemlerini işlemesi için transfer ettiği işlemleri tabloya kopyalarlar. Diğer yönlendiriciler ise IOS bilgilerini direkt olarak flash bellekten çalıştırırlar. Eklemeli yada geri çıkarmalı flashlar SIMM yada PCMCIA kartlarla yükseltilebilir.
NVRAM: Değişken olmayan rastgele-giriş hafızası olarak tanımlanır. Başlangıç ayarları kayıtlarına kullanılırlar. NVRAM, bazı araçlarda EEROM ları kullanarak işlevlerini yerine getirir. Diğer araçlar başlangıç kodları yüklenmiş flashları kullanarak yerlerine getirirler. Her iki özellikte de enerji kesildiği zaman bilgiyi hafızalarında tutarlar.
Buses: Çoğu yönlendirici sistem veri yolu ve CPU veri yolu içerir. Sistem veri yolu CPU ve arayüzler arasında bağlantı için kullanılırlar. Bu veriyolu arayüzler arasında paketleri taşırlar. CPU veriyolu yönlendirici kayıtlarından parçalara erişim için CPU tarafından kullanılır. Bu veriyolu özel hafıza adreslerinden verileri yada talimatları taşırlar.
ROM: Sürekli olarak başlangıçta tanımlanmış kod için kullanılırlar. Ana görevleri Ram a flashtan ISO bilgilerini yüklemek ve yönlendiricinin sürekli çalışması esnasında donanım bilgilerini açılışa yüklemektir. Bazı yönlendiriciler ana kodlarının alternatifi olarak indirilen dosya ile karşılaştırırlar. ROM lar silinemezler. Sadece soketlerde chipler çıkarılıp yerine yenisi takılarak güncellenebilirler.
Interfaces: Arayüz olarak tanımlanırlar. Dış hatlara yönlendirici bağlantıları olarak işlev görürler. Arayüzün üç tipi mevcuttur. Bunlar LAN, WAN ve Konsol/AUX tipi arayüzdür.
LAN arayüzü genellikle Ethernet yada Jeton Halka standardının bir arayüzüdür. Arayüzler medyaya sistem bağlantıları için chip kontrollerinin mantığını sağlamak zorundadırlar. LAN arayüzü tutturulmuş bir biçim veya modüler olabilir.
WAN arayüzü, ISDN ve CSU içerir. LAN arayüzleri ile WAN arayüzleri özel çip kontrolü sağlamak zorundadırlar. WAN arayüzleri tutturulmuş bir biçim veya modüler olabilir.
Konsol/AUX portları, yönlendiricinin iç komutları için ilk olarak seri portları kullanırlar. Bu portlar ağ bağlantılarında kullanılan bildiğimiz portlar değildir. Bilgisayarda yada modemdeki iletişim portlarından terminal sunumları için kullanılırlar.
Power Supply: Enerji sağlayıcı manasındadır. İç parçaların çalışmaları için gerekli olan enerjiyi sağlarlar. Büyük yönlendiriciler, modüler güç sağlayıcıları yada çift olarak kullanırlar. Bazı küçük yönlendiricilerde yönlendiriciye enerji beslemesi dışarıdan sağlanmaktadır.
Yönlendirici Port Bağlantıları
Yönlendiricinin arayüz bağlantılarında üç tip mevcuttur. Bunlar LAN arayüzü, WAN arayüzü ve yönetim portlarıdır. LAN arayüzü yerel alan ağına olan bağlantıları sağlar
Yönlendirici Konsol Bağlantıları
Konsol portu, yönlendiriciye dışarıdan erişim için kullanılan yönetim portudur. Yönlendiricinin, gözlemleme ve hasar düzeltme prosedürleri, iç konfigürasyon için kullanılır
Konsol portu, rollover kablo ve RJ-45 ile DB-9 adaptör kullanılarak bilgisayara bağlanır. Cisco araçlarında konsol porta bağlantıda adaptör zorunludur
- Kabloda erkek konnektör mü, dişi konnektör mü gereklidir?
- Konnektörün görünür pinleri varsa erkek gereklidir. Eger pinler için soketleri varsa dişi gerekir.
YÖNLENDİRİCİYE BAĞLANMA
Yönlendirici İşletim Sistemi (ROS)
Cisco teknolojisi, internet çalışma aygıtlarının gönderim ve değişim fonksiyonlarını kontrol eden yazılım olan internet işletim sistemi (IOS) etrafında yapılandırılmıştır. Bir network yöneticisi için IOS nin çok iyi anlaşılması gereklidir
ROS (Yönlendirici İşletim Sistemi) Yazılımının Amacı
Bilgisayarla birlikte işletim sistemi olmadan bir Yönlendirici veya anahtar çalışamaz. Cisco’nun kendi işletim sistemi Cisco IOS’ tur. Bu Cisco Yönlendiricilerinin ve Catalyst anahtarlarının içine yerleştirilmiş yazılım mimarisidir. İşletim sistemi olmadan donanım hiçbir kabiliyeti haiz değildir.
ROS (Yönlendirici İşletim Sistemi) Yazılım Özellikleri
Cisco network ürün platformlarının geniş bir bölümünü kapsayan aygıtlar için imajlar sağlamaktadır
Ø İmajın çalıştığı platform
Ø İmajda desteklenen özel nitelikler
Ø İmajın sıkıştırılmış olup olmadığı ve çalıştığı yer
Yeni bir IOS imaj seçilirken temel etmenlerden biri Yönlendirici flash ve RAM belleğiyle uyumlu olmasıdır. Genelde, sağladığı fazla özellikler ve yenilikler için daha fazla hafızaya ihtiyaç duyar. Kullanılabilir flash ve mevcut imajı kontrol etmek için Cisco aygıtındaki show version komutunu kullanmak gerekir. Cisco destek sitesi, her bir imaj için gerekli flash ve ram miktarını belirlemeye yardım eden aygıtlara sahiptir. Yönlendirici üzerine yeni bir Cisco IOS yazılım imajını kurmadan önce, Yönlendiricinin o imaj için gereken hafızayı karşılayıp karşılamadığını kontrol ediniz. Ram miktarını görmek için show version komutunu kullanınız.Flash memory miktarını öğrenmek için show flash komutunu giriniz:
ROS (Yönlendirici İşletim Sistemi)Yazılımı Çalıştırma
Cisco IOS aygıtları üç tane özel moda sahiptir:
Ø ROM monitörü
Ø Boot ROM
Ø Cisco IOS
Yönlendirici Açılış Modları
Cisco Yönlendiricilerinin konfigürasyonunda, Yönlendirici kullanıcısı uzaktan erişimle yada terminale erişim yapabilir. Yönlendiriciye erişim yapıldığı zaman komutlar girilmeden önce Yönlendiriciye giriş yapılmalıdır. Güvenlik için, Yönlendirici komutlarına erişim iki kısımdan oluşur:
Ø Kullanıcı Modu – Bu modda Yönlendirici konfigürasyonunda değişiklik yapılamaz. Yönlendiricinin görevlerini kontrol eden tipik görevlerdir.
Ø Yönetici Modu – Yönlendirici konfigürasyonunda değişikliklerin yapıldığı moddur.
Kullanıcı modunda kullanılan komutlar yönetici modda kullanılan komutların alt komutlarıdır. Komutların tamamına erişebilmek için yönetici moda girin. ">" yerindeyken enable komutunu yazın. Password (şifre) ile şifreyi girin. Şifreyi girdikten sonra enable secret komutunu kullanın. Bu iki komutu kullanarak yönetici moda girebilirsiniz. Eğer bu komutları girerseniz enable secret komutu öncelik alacaktır. "#" işareti görülüyorsa yönetici moda girilmiş demektir. Global konfigürasyon moduna sadece yönetici moddayken ulaşılabilir.
Global konfigürasyon modundayken aşağıdaki kısımlara erişilebilir.
Ø Arayüze
Ø Alt arayüze
Ø Hatta
Ø Yönlendiriciye
Ø Yönlendirici haritasına
Konsol Oturumu Kurma
Tüm Cisco Yönlendiricilerde TIA/EIA-232 eş zamansız seri konsol portu (RJ-45) mevcuttur. Kablolar ve adaptörler konsol portuna terminal konsol bağlantısına ihtiyaç duyarlar. Konsol terminali ASCII terminal yada bilgisayardan çalıştırılan HyperTerminal emülatör yazılımıdır.
Bilgisayar kullanılarak konsol portu oluşturulabilir. RJ-45 ve RJ-45 kablosu ile dişi RJ-45 kullanılır.
Yönlendiricilerde konsol portuna terminalle bağlanmak için şu adımlar uygulanır:
1. RJ-45 ve RJ45 kablosu yada DB-9 ve DB-25 adaptör kullanılarak terminal bağlantısı yapılır.
2. 9600 bps , 8 veri biti, eşitlik yok, 1 tane durdurma biti ve akış kontrolü olmadan terminal konfigüre edilir.
Sürüm Gösterme Komutu (Show Version)
Show version komutu Cisco IOS programının versiyonu hakkında bilgileri görüntüler. Yönlendiricide çalıştırılan geçerli bir komuttur. Ana çalışma ayarlarında ve konfigürasyon kayıtlarına eklenmiş bir komuttur.
