Ağ tasarımında, IP adresleri sistemlere dağıtılırken ağ daha küçük birimlere parçalanarak alt ağlar (subnets) oluşturulur. Bu İnternet’in hiyerarşik adresleme yapısına uygun olduğu gibi, yönlendirme işinin başarılması için gerekli yapının kurulmasını da kolaylaştırır. Alt ağlara oluşturma işlemi, hem birbiri ile hem de ilgili olan birimlerin kendi aralarında haberleşmeleri sırasında hızdan kazanç sağlayacak hem de diğer ağ birimleri ile iletişime geçileceği sırada yönlendirme işleminin daha çabuk bir şekilde gerçekleşmesini sağlayacaktır.
Örneğin, büyük bir üniversiteye B sınıfı bir adres alındığında, bu adreslerin bölümlerdeki bilgisayarlara, alt ağlar oluşturulmadan gelişigüzel verilmesi birçok sorunu da beraberinde getirir. Hâlbuki verilen B sınıf adres alanı daha küçük alanlardan oluşan alt alanlara bölünse ve bu alt alanların her biri bölümlerdeki LAN’lara atansa birçok kolaylık beraberinde gelecektir.
Elimizdeki bütün bir ağı parçalamak (alt ağlara ayırmak) için gerekli nedenler:
Ø Ağ trafiğini azaltmak, böylece ağdan daha verimli bir şekilde yararlanmak.
Ø Aynı ağ üzerinde kullanılamayan teknolojilerin kullanımını sağlamak.
Ø Daha kolay yönetim ve denetleme.
Ağlar parçalanmazsa görülen tek ağın yönetimi çok zorlaşabilir.
Bir ağı alt ağlara böldüğümüzde ne olur?
Ø Alt ağlara bölme işlemi bize adres esnekliği sağlar.
Ø Ağı alt ağlara bölme işlemi yayın (broadcast) domain büyüklüğünü azaltır.
Ø Alt ağ adresleri ağ yöneticisi tarafından yerel olarak tahsis edilir.
Alt ağ kavramı aslında “Bilgisayar numarası” alanındaki bazı bitlerin “Ağ numarası” olarak kullanılmasından ortaya çıkmıştır. Böylece, elimizdeki bir adres ile tanımlanabilecek bilgisayar sayısı düşürülerek, tanımlanabilecek ağ sayısını yükseltmek mümkün olmaktadır.
IPv4 adresleme mekanizması, IP adresini iki bölüm olarak tanımlar. IPv4 adresi içerisinde tanımlanan bölümler şunlardır:
Ø Net ID (Network ID - Ağ Numarası)
Ø Host ID (Bilgisayar Numarası)
Alt ağların oluşturulmasının faydalarını şöyle özetleyebiliriz.
Ø Yönetimin kolaylaştırılması
Ø Dış ağda herhangi bir değişiklik yapmadan iç ağ yapısının değiştirilebilmesi
Güvenliğin arttırılması
Alt Ağ Maske Adresi Oluşturma
Bir IP adresi Alt Ağ Maskesi (Subnet Mask) ve IP adresi olarak iki farklı adres parametresinden oluşur. Bu noktada Alt Ağ Maskesi parametresini kabaca, bir caddeyi anlatırken kullandığımız bir ilçe ismine, IP’yi ise o ilçe içerisindeki sokak ismine benzetmek mümkündür.
Bilgisayarımız kendi ağ adresini ve göndereceği paketlerin hedef IP'lerinin ağ adreslerini bulmasını bilmelidir. Router göndereceğimiz paketleri hedef ağa ulaştırmakla yükümlüdür ancak; haberleşeceğimiz bilgisayarla aynı ağda mıyız değil miyiz bunu bilgisayarımız bilebilmelidir. Aksi halde paketleri doğrudan veri-hattı/fiziksel katmana indirip daha önceki modüllerde anlatılan yöntemlerle mi hedef sistemle iletişime geçecek; yoksa paketleri gateway' e mi iletecek buna karar veremez. Bunun için kullandığımız yönteme maskeleme diyoruz ve IP adresine benzer bir 4 okteti daha bu işe ayırıyoruz. Bu 4 oktetlik rakamlar zincirine Alt Ağ Maskesi (Subnet Mask) denir. Ağ tanımlayan bitler 1, sistem (host) tanımlayan bitler 0 ile değiştirilirse o adres sınıfı için Subnet Mask elde edilmiş olur.
Bir IP’ nin ait olduğu ağ, IP numarasının ikilik hali ile alt ağ maskesinin ikilik hali arasında yapılacak birebir “VE” işlemi (bitwise AND) ile bulunur. Bir kaynak IP ve hedef IP adresleri gönderilmeden önce alt ağ maskeleriyle VE işlemine tabi tutulurlar. Eğer sonuç aynı ise o zaman paketlerin aynı yerel ağ içinde olduğu anlaşılır. VE işleminde sadece 1 VE 1 işleminin sonucu 1’dir. Diğer bileşimlerin hepsinin sonucu 0’dır. Alt ağ maskesi öyle bir numaradır ki, verilen bir IP adresi ile VE işlemine tabi tuttuğunuzda, bu IP adresinin network bölümünün neresinde olduğunu bize söyler. Yani bize IP adresinin ağ numarasını söyler.
Şimdi de IP adresi 130.97.78.37 olan A bilgisayarı, IP adresi 130.97.78.250 olan B bilgisayarına veri göndermek istiyor. A bilgisayarının alt ağ maskesi 255.255.248.0 ise veri aynı ağda mı dolaşacak? Yoksa farklı ağa geçecek mi?
130.97.78.37 IP’li Bilgisayarın Ağ Numarası
130.97.78.250 IP’li Bilgisayarın Ağ Numarası
Görüldüğü gibi iki bilgisayarın ağ numaraları farklı. Demek ki iki bilgisayar farklı ağlarda bulunuyor.
TCP/IP protokolü üzerindeki iletişimin sağlıklı yürütülüp yürütülmediğini ve bazı ayarların yapılmasını sağlayan bazı komutlar kullanılmaktadır. Bu komutlar bazı noktalarda arabirim üzerinden de yürütülebilir ve tabi ki tamamı komut istemi satırından çalıştırılabilir
Komutları gireceğimiz editör ekranına ulaşmanın iki yolu vardır. Birincisi; “Başlat/Çalıştır” tıklanarak açılan çalıştır penceresine “cmd” komutunu yazıp tamam tıklanarak.
|
TCP/IP Aracının Adı
|
Açıklama
|
|
ping
|
Bu komut yapılan ayarların doğruluğunu kontrol etmek ve IP bağlantısını kontrol etmek üzere kullanılabilir. Ping aracı komut satırından çağrıldığında, ping paketlerini göndereceği bilgisayara ICMP paketleri gönderir. Paketlerin ulaştığı bilgisayar ya da network cihazı ise ICMP paketleriyle cevap verecektir
|
|
tracert
|
Bu araç sayesinden bir veri paketinin hangi route'u yani hangi yolları kullanarak gittiğini gösterecektir.
|
|
Nbstat
|
Bu araç, bilgisayarınızdaki NetBIOS isim tablosunun içeriğini gösterir.
|
|
netstat
|
O an var olan TCP/IP oturumunun (Session) durumu hakkında bilgiler verir.
|
Ping komutunu kullanarak aşağıdakileri yapabilir:
Ø TCP/IP’nin işlev görüp görmediğini belirlemek için bilgisayarınıza (ana makine adına göre değil, adrese göre) ping atma. (Bilgisayarınıza ping yapıldığında, ağ bağdaştırıcınızın işlev görüp görmediği doğrulanmaz.)
Ø Yönlendiricinizin çalışıp çalışmadığını belirlemek için yerel yönlendiriciye ping atma.
Ø Yerel yönlendiricinizin ilerisine ping atma.
Tracert komutu sayesinde, farklı TTL süreleri kullanılarak aynı hedefe ICMP paketleri gönderilir. Bu sayede, bilgisayarınızdan başka bir hedef noktaya ulaşırken, paketlerinizin hangi yolları takip ettiği kontrol edilir ve sonuçlar kaydedilebilir. Bu komut ile hedef bilgisayar ve sizin aranızdaki en yakın ve en kısa yolu belirleyen router'lann bir listesi gösterilmiş olur.
Yörünge üzerindeki yönlendirme özelliğine sahip her cihaz gönderene ayrı ayrı yanıt verir. Böylece paketin nerelerden geçerek alıcısına ulaştığı öğrenilir veya alıcısına ulaşmayıp nerede kaybolduğu belirlenebilir.
tracert [-d] [-h maksAtlamaSayısı] [-j sistemListesi] [-w zamanaşımı] alıcıAdresi
NBTSTAT
TCP/IP (NetBT) iletişim kuralı istatistikleri üzerinden NetBIOS'u, hem yerel, hem uzaktaki bilgisayarların NetBIOS ad tablolarını ve NetBIOS ad önbelleğini görüntüler. Nbtstat, NetBIOS ad önbelleğinin ve Windows Internet Ad Hizmeti'ne (WINS) kayıtlı adların yenilenmesine olanak verir. Parametresiz kullanıldığında, nbtstat yardımı görüntüler.
nbtstat[-a UzakAd] [-A IPAdresi] [-c ] [-n ] [-r ] [-R ] [-RR ] [-s ] [-S ] [ZamanAralığı]
Netstat komutu, bilgisayarınızdaki mevcut tüm TCP/IP bağlantılarını gösterir. Bilgisayarınızın hangi port'ları dinlediğini, eğer bilgisayarınız routing işlemi için özelleştirildiyse, routing tablosuna ait bilgileri gösterir. Parametreler olmadan kullanılan netstat etkin TCP bağlantılarını görüntüler.
netstat [-a] [-e] [-n] [-o] [-p Protokolİsmi] [-r] [-s] [-b] [-v] [GecikmeSüresi]
Netstat Komutu Aşağıdaki Öğelerin İstatistiklerini Verir
· İl.Kr : İletişim kuralının (TCP veya UDP) adı.
· Yerel Adres: Yerel bilgisayarın IP adresi ve kullandığı bağlantı noktasının numarası.Yerel bilgisayarın IP adresine karşılık gelen adı ile bağlantı noktasının adı, ancak -n parametresi belirtilmediğinde görüntülenir. Bağlantı noktası henüz kurulmadıysa, bağlantı noktası numarası bir yıldız işareti (*) olarak gösterilir.
· Yabancı Adres: Yuvanın bağlı olduğu uzak bilgisayarın IP adresi ve bağlantı noktası numarası. IP adresine ve bağlantı noktasına karşılık gelen adlar, ancak -n parametresi belirtilmediğinde görüntülenir. Bağlantı noktası henüz kurulmadıysa, bağlantı noktası numarası bir yıldız işareti (*) olarak gösterilir.
· Durum :Bir TCP bağlantısının durumunu gösterir. Olası durumlar şunlardır:
